Μπαμπάρια στη Τ.Κ. Παπαγιάννη του Δ. Φλώρινας…

  Το έθιμο «Μπαμπάρια» αναβίωσε για άλλη μια χρονιά στην Τ.Κ. Παπαγιάννη του Δήμου Φλώρινας, τη πρώτη μέρα του χρόνου.

  H προετοιμασία των εφήβων αρχίζει από το καλοκαίρι που στεγνώνουν και επεξεργάζονται τα δέρματα από τα πρόβατα (προβιές). Φτιάχνουν τα «σουράτια» προσωπίδες από προβιές, βάζουν φούντες και πιπεριές στεγνές κόκκινες, φασόλια για δόντια, φτιάχνουν τις «παλίτσες» μαγκούρες από σκληρό και ροζιασμένο ξύλο. Ράβουν τα γιλέκα από προβιές και συγκεντρώνουν τα κουδούνια που ζώνουν στην μέση.
  Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα μικρά παιδιά πρωί-πρωί λένε τα «σούρβα» τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς. Το βράδυ τα μεσάνυχτα, ανάβουμε μεγάλη φωτιά και ο Σύλλογος προσφέρει κόκκινο κρασί και χωριάτικο λουκάνικο.

  Την Πρωτοχρονιά από τα ξημερώματα βγαίνουν οι παρέες των εφήβων «Τα Μπαμπάρια» στους δρόμους του χωριού και γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι.
  Κάθε παρέα αποτελείται από 10-15 άτομα, απαραίτητα έχει το γαμπρό και τη νύφη, τον παππού και τη γιαγιά, τον καμπούρη και ίσως ένα γιατρό και έναν παπά. Επίσης έχει δυο ομάδες μάχιμες την εμπροσθοφυλακή και την οπισθοφυλακή, που λέγονται «ουτάτσοι».

  H νύφη είναι το αξιοπρόσεχτο πρόσωπο της παρέας έχει καλυμμένο το πρόσωπό της για να μην αναγνωρίζεται, κρατεί στο χέρι της μαστίγιο για να, προφυλάγεται, στον λαιμό φοράει γιρλάντα αλόγου με κουδούνια και πολλά στολίδια, διάφορα χαϊμαλιά, πιπεριές και ότι μπορείτε να φανταστείτε. Με τις κινήσεις και το περπάτημά της, προκαλεί τους θεατές.
  O γαμπρός είναι καλοντυμένος όμως με προσωπίδα προβιάς και γιλέκο άσπρο, στο χέρι κρατεί μια μαγκούρα καλοφτιαγμένη και σκαλιστή ή ένα καμπυλωτό σανίδι μέρος τον αλετριού, στολισμένο με φούντες πολύχρωμες και κουδουνάκια, σαν χαντζάρα.

  Χαρακτηριστικό γνώρισμα του παππού και της γιαγιάς, είναι η μεγάλη καμπούρα και το μπαστούνι αλλά και το βαρύ περπάτημα, ο παππούς φοράει προσωπίδα από προβιά, ενώ η γιαγιά έχει καλυμμένο το πρόσωπό της μ' ένα μαύρο μαντήλι.
  O καμπούρης «γκάρμπατς» είναι κακοντυμένος, κουρελιάρης, άσχημος με καμπούρα και είναι ο κακός της παρέας, ο ζαβολιάρης, ο κακομαθημένος, ο κουτοπόνηρος.
Συχνά πειράζει τη νύφη, την τσιμπάει τη φιλάει, και όταν τον τσακώνει ο γαμπρός τον χτυπά στην καμπούρα. Τότε ο καμπούρης πέφτει κάτω, προσποιείται τον ανήμπορο και ότι αδυνατεί να σηκωθεί. Τρέχει ο γιατρός τον προσφέρει τις πρώτες βοήθειες, ο παπάς τον θυμιατίζει αλλά αυτός δεν το κουνάει, ζητάει από τον οικοδεσπότη, να τάξει το ένα δέκατο από τα αγαθά του στα Μπαμπάρια για να σηκωθεί αλλά και να φύγει το κακό από το σπιτικό τους. Ίσως μ' αυτό τον τρόπο θέλει να σατιρίσει τον Τούρκο δυνάστη που εισέπραττε τη δεκάτη από τη σοδειά του γεωργού (ραγιά).
  Όλοι οι φύλακες της παρέας «Ουτάτσοι» φορούν στο πρόσωπο τη μάσκα από προβιά, στα πόδια άσπρες περικνημίδες, πουκαμίσα άσπρη και υφαντή μέχρι το γόνατο και γιλέκο από προβιά, στη μέση είναι ζωσμένοι με κουδούνια και στα χέρια κρατούν την «παλίτσα».
  Η παρέα συνοδεύεται από οργανοπαίχτες, συνήθως μια γκάιντα, μια φλογέρα, ένα τουμπερλέκι επίσης έχουν και ένα βοηθό που οδηγεί το γαϊδούρι και μαζεύει τα καλούδια.
  Σε κάθε σπίτι που επισκέπτονται μπροστά πηγαίνει η εμπροσθοφυλακή για αναγνώριση μήπως είναι κανένας κρυμμένος και προσπαθήσει ν' απαγάγει τη νύφη. Ακολουθούν η νύφη με τον γαμπρό, την γιαγιά με τον παππού και τον καμπούρη.
  Τέλος στέκεται φύλακας στην αυλόπορτα η οπισθοφυλακή μην τυχόν και επιχειρήσει κανείς να μπει στην αυλή. Κάνουν ένα χορό σε κάθε σπίτι, με τον ίδιο χαρακτηριστικό σκοπό την «μπαμπάρτσκα» πιασμένοι από τον ώμο χορεύουν σε αργό ρυθμό την γκάιντα.

  Στο τέλος η νύφη φιλάει το χέρι του σπιτονοικοκύρη και αυτός της δωρίζει χρήματα. H δε νοικοκυρά τους δίνει τσίπουρο ή κρασί, ένα κρεμμύδι, ένα λουκάνικο, χοιρινό κρέας και λίγο ψωμί. Έξω ο κόσμος περιμένει στο δρόμο και προσπαθεί με ζαβολιά να τους κλέψει τη νύφη. Οι φύλακες αντιδρούν άμεσα, απομακρύνουν τους μνηστήρες με τις μαγκούρες στο στήθος ψηλά και οριζόντια σπρώχνοντας τους ήπια ή χτυπώντας τους στα πόδια και στην πλάτη όταν αγριεύουν, αυτό γίνεται καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, βρίσκονται πάντα σε ετοιμότητα, αντιδρούν άμεσα και είναι σε υπερένταση, έως ότου γυρίσουν σ' όλα τα σπίτια του χωριού και κουραστούν.

Κατευθύνονται στην πλατεία όπου γίνεται τελευταία προσπάθεια να τους απαγάγουν τη νύφη ή να τους αποκαλύψουν τα πρόσωπα.

  Τέλος χορεύουν στην πλατεία μπαίνει και ο κόσμος στο χορό και βγάζουν τότε τις προσωπίδες τους.

  Παλιότερα γίνονταν πολλές παρέες και όταν τύχαινε να ανταμώσουν γινόταν σωστή μάχη, ποια παρέα Θα κλέψει τη νύφη της άλλης ή ακόμα να βγάλουν τις προσωπίδες των άλλων. Ακόμα και με τα γειτονικά χωριά δημιουργούνταν επεισόδια όπως λένε οι γέροι την ημέρα της Πρωτοχρονιάς.

  Την επόμενη μέρα γίνεται τρικούβερτο γλέντι στην πλατεία με λαϊκά όργανα, τρώνε και πίνουν από τα καλούδια που συγκέντρωσαν.
  O λαός μας πιστεύει και ιδιαίτερα οι γεωργοί ότι το έθιμο τα Μπαμπάρια έχει σχέση με τη γονιμότητα της γης, την καλλιέργεια και καρποφορία των αγρών. Με το θόρυβο των κουδουνιών ξυπνούν τη γη και ότι αυτά έχουν μαγικές ιδιότητες ώστε να διώχνουν το κακό. Γι’ αυτό είναι επιθυμία κάθε οικογένειας να φιλοξενήσει στην αυλή τα Μπαμπάρια για να χορέψουν, να τούς δώσει καλούδια να τούς ευχηθεί χρόνια πολλά, καλή χρονιά και πλούσια σοδειά.