Η παγκόσμια ημέρα υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου για τον εορτασμό της επετείου της ίδρυσης του Π.Ο.Υ. το 1948.
Κάθε χρόνο επιλέγεται για την ημέρα αυτή ένα διαφορετικό θέμα, το οποίο αποτελεί προτεραιότητα για τη Δημόσια Υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το περσινό θέμα 2013 ήταν αφιερωμένο στην αρτηριακή υπέρταση.
Η Π.Ο.Υ. με το θέμα αυτό θέλει να ευαισθητοποιήσει και να θέσει σε εγρήγορση κοινό και ειδικούς για την καλύτερη θωράκιση της ατομικής και της δημόσιας υγείας. Τα τελευταία χρόνια πολλά μολυσματικά νοσήματα, που άλλοτε εμφανίζονταν σε τροπικές περιοχές, άρχισαν να εμφανίζονται και να προκαλούν προβλήματα σε χώρες όπου μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστες ή είχαν εξαφανιστεί από το χάρτη υγείας πολλά χρόνια πριν, όπως η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός, η λεϊσμανίαση, ο ιός του δυτικού Νείλου κ.λ.π.
Το θέμα για το 2014 είναι οι διαβιβαστές- φορείς παθογόνων μικροοργανισμών δηλαδή οι οργανισμοί που μεταδίδουν παθογόνα και παράσιτα από ένα μολυσμένο άτομο (ή ζώο) σε ένα άλλο.
Οι διαβιβαστές όπως τα κουνούπια , οι σκνίπες, οι κοριοί, τα τσιμπούρια, τα σαλιγκάρια του γλυκού νερού ευθύνονται για τη μετάδοση μεγάλου εύρους παθογόνων μικροοργανισμών στους ανθρώπους και στα ζώα.
Οι ασθένειες που μεταδίδονται συχνότερα από τα κουνούπια είναι :η ελονοσία ,η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου, ο κίτρινος πυρετός, ο Δάγκειος πυρετός, η Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα, η νόσος Chikungunya.
Η ασθένεια που μεταδίδεται συχνότερα από τις σκνίπες είναι: η λεϊσμανίαση
Η ασθένεια που μεταδίδεται συχνότερα από τους κοριούς είναι η νόσος του Chagas (τσάγκας) ή αλλιώς “αμερικάνικη τρυπανοσωμίαση”.
Τα σαλιγκάρια του γλυκού νερού μεταδίδουν τη Σχιστοσωμίαση μετά την επαφή των ανθρώπων με μολυσμένο νερό.
Οι ασθένειες που μεταδίδονται συχνότερα από τα τσιμπούρια είναι: ο Κονγκο-κριμαϊκός αιμορραγικός πυρετός, η νόσος Lyme (λάιμ), Ιογενείς εγκεφαλίτιδες κ.α. ασθένειες.
Βασικές αιτίες για την εξάπλωση αυτών είναι
• η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και των ταξιδιών,
• οι μετακινήσεις πληθυσμών εν γένει,
• οι κλιματικές, οι οικολογικές και οι περιβαλλοντικές αλλαγές,
• η επιδείνωση της πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης,
• η διακοπή της δράσης-πρόληψης και του ελέγχου μετάδοσης που είναι και το κεντρικό θέμα του προβλήματος της Δημόσιας υγείας.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 ,πολλές από αυτές τις ασθένειες με εξαίρεση της ελονοσίας στην Αφρική , δεν θεωρούνταν πρωταρχικής σημασίας για τη Δημόσια Υγεία. Μ’ αποτέλεσμα να ακυρωθούν προγράμματα ελέγχου και μειωθούν τα κονδύλια για την καταπολέμησή των.
Εντός των δυο τελευταίων δεκαετιών, οι ασθένειες επανεμφανίστηκαν και εξαπλώθηκαν και σε νέα μέρη του κόσμου.
ΕΛΟΝΟΣΙΑ
• Το 40% του πληθυσμού της γης εξακολουθεί να κατοικεί σε 106 ενδημικές περιοχές παγκοσμίως, όπου σημειώνονται 1-2 εκατομμύρια θάνατοι από ελονοσία κάθε χρόνο, κυρίως σε νήπια κάτω των 5 ετών.
• Αυτές οι περιοχές εντοπίζονται στην Αφρική, στην Κεντρική και Νότια Αμερική, στην Ασία, στην Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ευρώπη και στον Νότιο Ειρηνικό.
• Η ελονοσία ήταν ενδημική και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έως τα μισά του 20ου αιών, εξαλείφθηκε όμως από αυτές, κατόπιν εντατικών προγραμμάτων ελέγχου.
• Στον δυτικό κόσμο ,η ελονοσία είναι σήμερα κυρίως εισαγόμενη νόσος και μια από τις σημαντικές αιτίες νόσησης και θανάτου σε ταξιδιώτες προς τις ενδημικές περιοχές.
• Στην δεκαετία του 1940 το DDT χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα για την καταπολέμηση των εντόμων (φορέων) που μετέδιδαν την ελονοσία και τον τύφο κατά το δεύτερο ήμισυ του Β' Παγκοσμίου Πολέμου από τις συμμαχικές δυνάμεις, ενώ από το 1945 και ύστερα κυκλοφόρησε και για αγροτική - οικιακή χρήση.
• Μεγάλης κλίμακας προγράμματα ψεκασμών στα μέσα της δεκαετίας του 1950 και 1960 κατάφεραν να θέσουν υπό έλεγχο τις ασθένειες που μεταδίδονται με τα έντομα.
• Το 1973 απαγορεύτηκε η χρήση του DDT.
• Η Ελλάδα ήταν ενδημική για την ελονοσία χώρα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 60. Από το 1946 έως το 1960 εφαρμόστηκε εντατικό Εθνικό Πρόγραμμα Εκρίζωσης της νόσου.
• Η Ελλάδα θεωρείται « χώρα ελεύθερη ελονοσίας» από το 1974.
• Από το 1975-2008 δηλώνονταν στο ΚΕΕΛΠΝΟ περίπου 30-50 «εισαγόμενα» περιστατικά ετησίως.
• Το 2009 και 2011 , όμως εμφανίστηκαν συρροές περιστατικών ελονοσίας με ενδείξεις «εγχώριας μετάδοσης» στην περιοχή του Ευρώτα της Λακωνίας και σποραδικά περιστατικά σε άλλες περιοχές της Ελλάδας (Εύβοια ,Ανατολική Αττική ,Λάρισα και Βοιωτία).
• Η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών των τελευταίων χρόνων ευνοεί την ανάπτυξη των συγκεκριμένων πληθυσμών εντόμων σε διάφορες περιοχές της χώρας μας.
• Συστήθηκε ομάδα εργασίας από το Υπουργείο Υγείας και εκπονήθηκε σχέδιο δράσης για την διατήρηση της χώρας μας ως ελεύθερης από ελονοσία και αποφυγής επανεγκατάστασης της νόσου στις περιοχές όπου είχε εμφανιστεί στο παρελθόν.
• Με συντονισμένες ενέργειες τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο αναμένεται να οδηγήσει έως το 2018 σε εξάλειψη της ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης.
• Ήδη οι μέχρι σήμερα αναληφθείσες δράσεις καταπολέμησης των κουνουπιών έχουν επιφέρει σημαντική μείωση των κρουσμάτων ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, ήτοι: από 42 κρούσματα το 2011 , σε 18 κρούσματα το 2012 και σε 3 κρούσματα το 2013.
• Την τετραετία 2009-2012 στην περιοχή μας δεν έχει καταγραφεί κανένα κρούσμα ελονοσίας.
• Οι άνθρωποι είναι δυνατόν να μολύνουν τα κουνούπια για όσο χρονικό διάστημα κυκλοφορούν στο αίμα τους ώριμα γαμετοκύτταρα. Αυτή η περίοδος διαρκεί εβδομάδες στις ενδημικές περιοχές. Ασθενείς που δεν έχουν λάβει θεραπεία ή έχουν θεραπευτεί ανεπαρκώς μπορεί να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης των κουνουπιών για αρκετά έτη μετά από λοίμωξη από Plasmodium malariae, για διάστημα έως και 5 έτη μετά από λοίμωξη από P. Vivax και συνήθως για διάστημα < 1 έτους για τη λοίμωξη από P.falciparum.(Για την ελονοσία)
• Το κουνούπι παραμένει μολυσμένο για όλη τη διάρκεια της ζωής του μολυσμένο περίπου 20-40 ημέρες.
ΔΑΓΚΕΙΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ
• Οι ιοί του Δάγκειου πυρετού ενδημούν σε περισσότερες από 100 τροπικές και υποτροπικές χώρες, κυρίως νοτιοανατολική Ασία, στην Αφρική, στην Κεντρική και Νότια Αμερική, στην ανατολική Μεσόγειο και στον Ειρηνικό Ωκεανό.
• Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, εκτιμάται ότι συμβαίνουν 50 – 100 εκατομμύρια λοιμώξεις Δάγκειου πυρετού παγκοσμίως κάθε έτος.
• Τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταγραφεί αυξημένη επίπτωση του Δάγκειου πυρετού σε πολλές χώρες, με επιδημίες ακόμη και στην Ευρώπη και πολλές χώρες αναφέρουν αυξημένο αριθμό εισαγόμενων κρουσμάτων από περιοχές στις οποίες ενδημεί ο ιός.
• Ο Δάγκειος πυρετός αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή αιτία νοσηλείας, μετά την ελονοσία, σε επιστρέφοντες ταξιδιώτες, στην Ευρώπη. Η πιθανότητα επανεισαγωγής του Δάγκειου στην Ευρώπη είναι υπαρκτή, λόγω αφενός της αύξησης των ταξιδιών παγκοσμίως και αφετέρου της ευρείας εξάπλωσης του διαβιβαστή.
• Στην Ελλάδα μετά την επιδημία Δάγκειου πυρετού το 1927-28 στην Αθήνα με >1000 θανάτους δεν έχουν καταγραφεί κρούσματα και θεωρείται ότι ο Δάγκειος πυρετός έχει εκριζωθεί από τη χώρα μας.
• Η πιθανή είσοδος του ιού στην Ελλάδα μπορεί να συμβεί είτε μέσω ταξιδιωτών και μεταναστών από ενδημικές χώρες που νοσούν και βρίσκονται στη φάση της ιαιμίας, είτε μέσω εισόδου μολυσμένων κουνουπιών με μεταφορικά μέσα ή προϊόντα εμπορίου.
• Ο ιός του Δάγκειου πυρετού μεταδίδεται με το νύγμα μολυσμένου κουνουπιού.
• Τα κουνούπια μολύνονται από τον ιό όταν τσιμπήσουν έναν ασθενή σε φάση ιαιμίας. Το κουνούπι γίνεται μολυσματικό 4-12 ημέρες μετά τη λήψη του μολυσμένου αίματος και παραμένει μολυσματικό εφόρου ζωής.
• Τα κουνούπια αυτά δραστηριοποιούνται κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας και αναπαράγονται κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας και αναπαράγονται κυρίως σε ανθρωπογενείς, αστικές και ημιαστικές, εστίες (π.χ. βαρέλια, δεξαμενές με νερό, λάστιχα).
• Ο ιός του Δάγκειου πυρετού δεν μεταδίδεται άμεσα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μπορεί να μεταδοθεί μέσω μεταγγίσεων μολυσμένου αίματος ή μεταμόσχευσης μολυσμένων οργάνων ή ιστών, καθώς και μετά από επαγγελματική έκθεση σε Μονάδες Υγείας (π.χ. από τραυματισμούς με βελόνες).
• Έχουν αναφερθεί, επίσης, περιπτώσεις κάθετης μετάδοσης (από τη μητέρα στο έμβρυο ή στο νεογνό κατά τον τοκετό).
ΙΟΣ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΝΕΙΛΟΥ
• Η επιδημιολογία του ιού του Δυτικού Νείλου αλλάζει συνεχώς.
• Απομονώθηκε για πρώτη φορά στην Ουγκάντα το 1937
• Από εκεί ο ιός εξαπλώθηκε στην Αφρική και σε περιοχές της Μέσης Ανατολής .
• Στη δεκαετία του 50, ο ιός βρέθηκε στο Ισραήλ, στη δεκαετία του 60 στη Γαλλία και από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 εκδηλώθηκαν πολυάριθμες επιδημίες στην Ευρώπη. Τον Αύγουστο του 1999, 62 ασθενείς με μηνιγγοεγεφαλίτιδα στη Νέα Υόρκη, σηματοδότησαν την είσοδο του ιού στη Β. Αμερική.
• Σήμερα η γεωγραφική κατανομή του ιού εκτείνεται από τον Καναδά μέχρι τη Ν. Αμερική, Καραϊβική, Ευρώπη, Αφρική και Ασία.
• Από το 2010 παρουσιάζονται κάθε χρόνο κρούσματα λοίμωξης και από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Διαγνώσθηκαν πανελλαδικά 262 κρούσματα λοίμωξης το 2010, 100 κρούσματα το 2011, 161 κρούσματα το 2012
• Στην περιοχή μας δεν καταγράφηκε κανένα κρούσμα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου πλην ένα περιστατικό το 2012 με ιστορικό μετακινήσεων όπου καθιστούν αδύνατη την εκτίμηση του πιθανού τύπου εκθέσεως και το 2011 ένα κρούσμα σε 84 χρονών ο οποίος κατέληξε.
Τρόποι μετάδοσης του ιού γίνεται από μολυσμένα κουνούπια (τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά), από μεταγγίσεις και μεταμοσχεύσεις. Δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Σήμερα η καταπολέμηση αυτών των ασθενειών απαιτεί κοινή δράση σε παγκόσμιο επίπεδο από τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας των χωρών, τους δήμους και τις κοινότητες μέχρι τα νοικοκυριά.
Οι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν είναι οι εξής:
• Σε περιοχές που οι ασθένειες μεταδίδονται από τους φορείς-διαβιβαστές θα πρέπει να γνωρίζουν πως πρέπει να προστατέψουν τον εαυτό τους και την οικογένειά τους.
• Οι ταξιδιώτες όταν ταξιδεύουν σε χώρες που ενδημούν οι ασθένειες αυτές θα πρέπει να φροντίσουν να πάρουν προστατευτικά μέτρα.
• Οι χώρες όπου ενδημούν τα νοσήματα θα πρέπει να φροντίσουν να θέσουν μέτρα για τη βελτίωση της προστασίας του πληθυσμού τους και σε συνεργασία με τις γείτονες χώρες.
Τα γενικά μέτρα πρόληψης αφορούν στην έγκαιρη ανίχνευση και κατάλληλη θεραπεία των κρουσμάτων σε συνδυασμό με τα ολοκληρωμένα προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Τα ατομικά μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται είναι:
• Κατάλληλα ενδύματα, όπως μακριά μανίκια και παντελόνια.
• Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών
• Χρήση εντομοαπωθητικών πάνω στα ρούχα και ακάλυπτο δέρμα
• Χρήση εντομοκτόνων στον αέρα.
• Απομάκρυνση στάσιμων νερών από λεκάνες, γλάστρες ,παλιά λάστιχα, υδρορροές κ.α. μέρη του κήπου,
• Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για τον φωτισμό των εξωτερικών χώρων,
• Κούρεμα γρασιδιού ,θάμνων, φυλλωσιών,
• Πότισμα κατά προτίμηση τις πρωινές ώρες.
Όσον αφορά τους ταξιδιώτες και τους εκπατριζόμενους, εκτός των ατομικών μέτρων θα πρέπει:
• Πριν την αναχώρησή τους να ενημερώνονται για τις ασθένειες που ενδημούν στην περιοχή μετάβασής τους.
• Να λάβουν τα απαραίτητα ατομικά μέτρα προφύλαξης καθώς και εμβολιασμό για την πρόληψη της μετάδοσης της νόσου του κίτρινου πυρετού και των ειδικών φαρμάκων για την προφύλαξη από την ελονοσία.
• Μετά την επιστροφή τους από χώρες που ενδημούν νόσοι που μεταδίδονται με τα κουνούπια, σκνίπες κ.λ.π. εμφανίσει συμπτώματα γρίπης που δεν υποχωρούν, υψηλό πυρετό, κεφαλόπονους στους μυς και τις αρθρώσεις, αδυναμία, εμετούς, δερματικά εξανθήματα, θα πρέπει να αναφέρει στο γιατρό το ταξίδι και να υποβάλλεται σε έλεγχο της υγείας του και σε εξετάσεις για νοσήματα, όπως η ελονοσία (συμπτώματα της οποίας μπορεί να εμφανιστούν μέχρι και ένα χρόνο μετά την επιστροφή από το ταξίδι).
ΒΑΣΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ Π.Ο.Υ.: «Small bite, big threat» «μικρό δάγκωμα, μεγάλη απειλή».
Το περσινό θέμα 2013 ήταν αφιερωμένο στην αρτηριακή υπέρταση.
Η Π.Ο.Υ. με το θέμα αυτό θέλει να ευαισθητοποιήσει και να θέσει σε εγρήγορση κοινό και ειδικούς για την καλύτερη θωράκιση της ατομικής και της δημόσιας υγείας. Τα τελευταία χρόνια πολλά μολυσματικά νοσήματα, που άλλοτε εμφανίζονταν σε τροπικές περιοχές, άρχισαν να εμφανίζονται και να προκαλούν προβλήματα σε χώρες όπου μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστες ή είχαν εξαφανιστεί από το χάρτη υγείας πολλά χρόνια πριν, όπως η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός, η λεϊσμανίαση, ο ιός του δυτικού Νείλου κ.λ.π.
Το θέμα για το 2014 είναι οι διαβιβαστές- φορείς παθογόνων μικροοργανισμών δηλαδή οι οργανισμοί που μεταδίδουν παθογόνα και παράσιτα από ένα μολυσμένο άτομο (ή ζώο) σε ένα άλλο.
Οι διαβιβαστές όπως τα κουνούπια , οι σκνίπες, οι κοριοί, τα τσιμπούρια, τα σαλιγκάρια του γλυκού νερού ευθύνονται για τη μετάδοση μεγάλου εύρους παθογόνων μικροοργανισμών στους ανθρώπους και στα ζώα.
Οι ασθένειες που μεταδίδονται συχνότερα από τα κουνούπια είναι :η ελονοσία ,η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου, ο κίτρινος πυρετός, ο Δάγκειος πυρετός, η Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα, η νόσος Chikungunya.
Η ασθένεια που μεταδίδεται συχνότερα από τις σκνίπες είναι: η λεϊσμανίαση
Η ασθένεια που μεταδίδεται συχνότερα από τους κοριούς είναι η νόσος του Chagas (τσάγκας) ή αλλιώς “αμερικάνικη τρυπανοσωμίαση”.
Τα σαλιγκάρια του γλυκού νερού μεταδίδουν τη Σχιστοσωμίαση μετά την επαφή των ανθρώπων με μολυσμένο νερό.
Οι ασθένειες που μεταδίδονται συχνότερα από τα τσιμπούρια είναι: ο Κονγκο-κριμαϊκός αιμορραγικός πυρετός, η νόσος Lyme (λάιμ), Ιογενείς εγκεφαλίτιδες κ.α. ασθένειες.
Βασικές αιτίες για την εξάπλωση αυτών είναι
• η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και των ταξιδιών,
• οι μετακινήσεις πληθυσμών εν γένει,
• οι κλιματικές, οι οικολογικές και οι περιβαλλοντικές αλλαγές,
• η επιδείνωση της πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης,
• η διακοπή της δράσης-πρόληψης και του ελέγχου μετάδοσης που είναι και το κεντρικό θέμα του προβλήματος της Δημόσιας υγείας.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 ,πολλές από αυτές τις ασθένειες με εξαίρεση της ελονοσίας στην Αφρική , δεν θεωρούνταν πρωταρχικής σημασίας για τη Δημόσια Υγεία. Μ’ αποτέλεσμα να ακυρωθούν προγράμματα ελέγχου και μειωθούν τα κονδύλια για την καταπολέμησή των.
Εντός των δυο τελευταίων δεκαετιών, οι ασθένειες επανεμφανίστηκαν και εξαπλώθηκαν και σε νέα μέρη του κόσμου.
ΕΛΟΝΟΣΙΑ
• Το 40% του πληθυσμού της γης εξακολουθεί να κατοικεί σε 106 ενδημικές περιοχές παγκοσμίως, όπου σημειώνονται 1-2 εκατομμύρια θάνατοι από ελονοσία κάθε χρόνο, κυρίως σε νήπια κάτω των 5 ετών.
• Αυτές οι περιοχές εντοπίζονται στην Αφρική, στην Κεντρική και Νότια Αμερική, στην Ασία, στην Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ευρώπη και στον Νότιο Ειρηνικό.
• Η ελονοσία ήταν ενδημική και σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έως τα μισά του 20ου αιών, εξαλείφθηκε όμως από αυτές, κατόπιν εντατικών προγραμμάτων ελέγχου.
• Στον δυτικό κόσμο ,η ελονοσία είναι σήμερα κυρίως εισαγόμενη νόσος και μια από τις σημαντικές αιτίες νόσησης και θανάτου σε ταξιδιώτες προς τις ενδημικές περιοχές.
• Στην δεκαετία του 1940 το DDT χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα για την καταπολέμηση των εντόμων (φορέων) που μετέδιδαν την ελονοσία και τον τύφο κατά το δεύτερο ήμισυ του Β' Παγκοσμίου Πολέμου από τις συμμαχικές δυνάμεις, ενώ από το 1945 και ύστερα κυκλοφόρησε και για αγροτική - οικιακή χρήση.
• Μεγάλης κλίμακας προγράμματα ψεκασμών στα μέσα της δεκαετίας του 1950 και 1960 κατάφεραν να θέσουν υπό έλεγχο τις ασθένειες που μεταδίδονται με τα έντομα.
• Το 1973 απαγορεύτηκε η χρήση του DDT.
• Η Ελλάδα ήταν ενδημική για την ελονοσία χώρα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 60. Από το 1946 έως το 1960 εφαρμόστηκε εντατικό Εθνικό Πρόγραμμα Εκρίζωσης της νόσου.
• Η Ελλάδα θεωρείται « χώρα ελεύθερη ελονοσίας» από το 1974.
• Από το 1975-2008 δηλώνονταν στο ΚΕΕΛΠΝΟ περίπου 30-50 «εισαγόμενα» περιστατικά ετησίως.
• Το 2009 και 2011 , όμως εμφανίστηκαν συρροές περιστατικών ελονοσίας με ενδείξεις «εγχώριας μετάδοσης» στην περιοχή του Ευρώτα της Λακωνίας και σποραδικά περιστατικά σε άλλες περιοχές της Ελλάδας (Εύβοια ,Ανατολική Αττική ,Λάρισα και Βοιωτία).
• Η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών των τελευταίων χρόνων ευνοεί την ανάπτυξη των συγκεκριμένων πληθυσμών εντόμων σε διάφορες περιοχές της χώρας μας.
• Συστήθηκε ομάδα εργασίας από το Υπουργείο Υγείας και εκπονήθηκε σχέδιο δράσης για την διατήρηση της χώρας μας ως ελεύθερης από ελονοσία και αποφυγής επανεγκατάστασης της νόσου στις περιοχές όπου είχε εμφανιστεί στο παρελθόν.
• Με συντονισμένες ενέργειες τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο αναμένεται να οδηγήσει έως το 2018 σε εξάλειψη της ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης.
• Ήδη οι μέχρι σήμερα αναληφθείσες δράσεις καταπολέμησης των κουνουπιών έχουν επιφέρει σημαντική μείωση των κρουσμάτων ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, ήτοι: από 42 κρούσματα το 2011 , σε 18 κρούσματα το 2012 και σε 3 κρούσματα το 2013.
• Την τετραετία 2009-2012 στην περιοχή μας δεν έχει καταγραφεί κανένα κρούσμα ελονοσίας.
• Οι άνθρωποι είναι δυνατόν να μολύνουν τα κουνούπια για όσο χρονικό διάστημα κυκλοφορούν στο αίμα τους ώριμα γαμετοκύτταρα. Αυτή η περίοδος διαρκεί εβδομάδες στις ενδημικές περιοχές. Ασθενείς που δεν έχουν λάβει θεραπεία ή έχουν θεραπευτεί ανεπαρκώς μπορεί να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης των κουνουπιών για αρκετά έτη μετά από λοίμωξη από Plasmodium malariae, για διάστημα έως και 5 έτη μετά από λοίμωξη από P. Vivax και συνήθως για διάστημα < 1 έτους για τη λοίμωξη από P.falciparum.(Για την ελονοσία)
• Το κουνούπι παραμένει μολυσμένο για όλη τη διάρκεια της ζωής του μολυσμένο περίπου 20-40 ημέρες.
ΔΑΓΚΕΙΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ
• Οι ιοί του Δάγκειου πυρετού ενδημούν σε περισσότερες από 100 τροπικές και υποτροπικές χώρες, κυρίως νοτιοανατολική Ασία, στην Αφρική, στην Κεντρική και Νότια Αμερική, στην ανατολική Μεσόγειο και στον Ειρηνικό Ωκεανό.
• Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, εκτιμάται ότι συμβαίνουν 50 – 100 εκατομμύρια λοιμώξεις Δάγκειου πυρετού παγκοσμίως κάθε έτος.
• Τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταγραφεί αυξημένη επίπτωση του Δάγκειου πυρετού σε πολλές χώρες, με επιδημίες ακόμη και στην Ευρώπη και πολλές χώρες αναφέρουν αυξημένο αριθμό εισαγόμενων κρουσμάτων από περιοχές στις οποίες ενδημεί ο ιός.
• Ο Δάγκειος πυρετός αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή αιτία νοσηλείας, μετά την ελονοσία, σε επιστρέφοντες ταξιδιώτες, στην Ευρώπη. Η πιθανότητα επανεισαγωγής του Δάγκειου στην Ευρώπη είναι υπαρκτή, λόγω αφενός της αύξησης των ταξιδιών παγκοσμίως και αφετέρου της ευρείας εξάπλωσης του διαβιβαστή.
• Στην Ελλάδα μετά την επιδημία Δάγκειου πυρετού το 1927-28 στην Αθήνα με >1000 θανάτους δεν έχουν καταγραφεί κρούσματα και θεωρείται ότι ο Δάγκειος πυρετός έχει εκριζωθεί από τη χώρα μας.
• Η πιθανή είσοδος του ιού στην Ελλάδα μπορεί να συμβεί είτε μέσω ταξιδιωτών και μεταναστών από ενδημικές χώρες που νοσούν και βρίσκονται στη φάση της ιαιμίας, είτε μέσω εισόδου μολυσμένων κουνουπιών με μεταφορικά μέσα ή προϊόντα εμπορίου.
• Ο ιός του Δάγκειου πυρετού μεταδίδεται με το νύγμα μολυσμένου κουνουπιού.
• Τα κουνούπια μολύνονται από τον ιό όταν τσιμπήσουν έναν ασθενή σε φάση ιαιμίας. Το κουνούπι γίνεται μολυσματικό 4-12 ημέρες μετά τη λήψη του μολυσμένου αίματος και παραμένει μολυσματικό εφόρου ζωής.
• Τα κουνούπια αυτά δραστηριοποιούνται κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας και αναπαράγονται κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας και αναπαράγονται κυρίως σε ανθρωπογενείς, αστικές και ημιαστικές, εστίες (π.χ. βαρέλια, δεξαμενές με νερό, λάστιχα).
• Ο ιός του Δάγκειου πυρετού δεν μεταδίδεται άμεσα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μπορεί να μεταδοθεί μέσω μεταγγίσεων μολυσμένου αίματος ή μεταμόσχευσης μολυσμένων οργάνων ή ιστών, καθώς και μετά από επαγγελματική έκθεση σε Μονάδες Υγείας (π.χ. από τραυματισμούς με βελόνες).
• Έχουν αναφερθεί, επίσης, περιπτώσεις κάθετης μετάδοσης (από τη μητέρα στο έμβρυο ή στο νεογνό κατά τον τοκετό).
ΙΟΣ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΝΕΙΛΟΥ
• Η επιδημιολογία του ιού του Δυτικού Νείλου αλλάζει συνεχώς.
• Απομονώθηκε για πρώτη φορά στην Ουγκάντα το 1937
• Από εκεί ο ιός εξαπλώθηκε στην Αφρική και σε περιοχές της Μέσης Ανατολής .
• Στη δεκαετία του 50, ο ιός βρέθηκε στο Ισραήλ, στη δεκαετία του 60 στη Γαλλία και από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 εκδηλώθηκαν πολυάριθμες επιδημίες στην Ευρώπη. Τον Αύγουστο του 1999, 62 ασθενείς με μηνιγγοεγεφαλίτιδα στη Νέα Υόρκη, σηματοδότησαν την είσοδο του ιού στη Β. Αμερική.
• Σήμερα η γεωγραφική κατανομή του ιού εκτείνεται από τον Καναδά μέχρι τη Ν. Αμερική, Καραϊβική, Ευρώπη, Αφρική και Ασία.
• Από το 2010 παρουσιάζονται κάθε χρόνο κρούσματα λοίμωξης και από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Διαγνώσθηκαν πανελλαδικά 262 κρούσματα λοίμωξης το 2010, 100 κρούσματα το 2011, 161 κρούσματα το 2012
• Στην περιοχή μας δεν καταγράφηκε κανένα κρούσμα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου πλην ένα περιστατικό το 2012 με ιστορικό μετακινήσεων όπου καθιστούν αδύνατη την εκτίμηση του πιθανού τύπου εκθέσεως και το 2011 ένα κρούσμα σε 84 χρονών ο οποίος κατέληξε.
Τρόποι μετάδοσης του ιού γίνεται από μολυσμένα κουνούπια (τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά), από μεταγγίσεις και μεταμοσχεύσεις. Δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Σήμερα η καταπολέμηση αυτών των ασθενειών απαιτεί κοινή δράση σε παγκόσμιο επίπεδο από τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας των χωρών, τους δήμους και τις κοινότητες μέχρι τα νοικοκυριά.
Οι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν είναι οι εξής:
• Σε περιοχές που οι ασθένειες μεταδίδονται από τους φορείς-διαβιβαστές θα πρέπει να γνωρίζουν πως πρέπει να προστατέψουν τον εαυτό τους και την οικογένειά τους.
• Οι ταξιδιώτες όταν ταξιδεύουν σε χώρες που ενδημούν οι ασθένειες αυτές θα πρέπει να φροντίσουν να πάρουν προστατευτικά μέτρα.
• Οι χώρες όπου ενδημούν τα νοσήματα θα πρέπει να φροντίσουν να θέσουν μέτρα για τη βελτίωση της προστασίας του πληθυσμού τους και σε συνεργασία με τις γείτονες χώρες.
Τα γενικά μέτρα πρόληψης αφορούν στην έγκαιρη ανίχνευση και κατάλληλη θεραπεία των κρουσμάτων σε συνδυασμό με τα ολοκληρωμένα προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Τα ατομικά μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται είναι:
• Κατάλληλα ενδύματα, όπως μακριά μανίκια και παντελόνια.
• Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών
• Χρήση εντομοαπωθητικών πάνω στα ρούχα και ακάλυπτο δέρμα
• Χρήση εντομοκτόνων στον αέρα.
• Απομάκρυνση στάσιμων νερών από λεκάνες, γλάστρες ,παλιά λάστιχα, υδρορροές κ.α. μέρη του κήπου,
• Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για τον φωτισμό των εξωτερικών χώρων,
• Κούρεμα γρασιδιού ,θάμνων, φυλλωσιών,
• Πότισμα κατά προτίμηση τις πρωινές ώρες.
Όσον αφορά τους ταξιδιώτες και τους εκπατριζόμενους, εκτός των ατομικών μέτρων θα πρέπει:
• Πριν την αναχώρησή τους να ενημερώνονται για τις ασθένειες που ενδημούν στην περιοχή μετάβασής τους.
• Να λάβουν τα απαραίτητα ατομικά μέτρα προφύλαξης καθώς και εμβολιασμό για την πρόληψη της μετάδοσης της νόσου του κίτρινου πυρετού και των ειδικών φαρμάκων για την προφύλαξη από την ελονοσία.
• Μετά την επιστροφή τους από χώρες που ενδημούν νόσοι που μεταδίδονται με τα κουνούπια, σκνίπες κ.λ.π. εμφανίσει συμπτώματα γρίπης που δεν υποχωρούν, υψηλό πυρετό, κεφαλόπονους στους μυς και τις αρθρώσεις, αδυναμία, εμετούς, δερματικά εξανθήματα, θα πρέπει να αναφέρει στο γιατρό το ταξίδι και να υποβάλλεται σε έλεγχο της υγείας του και σε εξετάσεις για νοσήματα, όπως η ελονοσία (συμπτώματα της οποίας μπορεί να εμφανιστούν μέχρι και ένα χρόνο μετά την επιστροφή από το ταξίδι).
ΒΑΣΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ Π.Ο.Υ.: «Small bite, big threat» «μικρό δάγκωμα, μεγάλη απειλή».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου