Για το Πολυτεχνείο : Δήλωση του Μάνου Στεφανίδη επισκέπτη καθηγητή στην Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας‏‎

Για το Πολυτεχνείο: Nα γνωρίζουμε τα κτίσματα για να αγαπήσουμε τους ανθρώπους. Δήλωση του Μάνου Στεφανίδη στην διάρκεια της επίσκεψης Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας

Τα γκράφιτι στην Αθήνα, τα οποία έχουν έγκαιρα προβάλει διεθνείς εφημερίδες, είναι ό,τι πιο παρήγορο συμβαίνει σε αυτόν τον τόπο της συχνής απελπισίας. Συχνά στα όρια του νόμιμου και του παράνομου, συχνά διωκόμενα, τα γκράφιτι με την έμμονη τους παρουσία, είναι σαν να λένε πως εξακολουθεί να υπάρχει και να δρα μια νέα γενιά και ένας άλλος κόσμος έστω και αν το επίσημο κράτος το αγνοεί.

Η μεγάλη σύνθεση στην πρόσοψη του κτιρίου του Πολυτεχνείου έχει μελετήσει την ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής και έχει ενσωματωθεί εξαιρετικά με αυτή, χωρίς να προσβάλει ή να απειλεί τις ενθέσεις μαρμάρου, τις μετόπες, τα τρίγλυφα, κλπ. Οι ζωγράφοι λειτούργησαν με ταχύτητα, ακρίβεια και ευαισθησία, κυριολεκτικά κάτω από τον συμβολικό ύπνο των θεσμών. Και αυτό κάτι σημαίνει. Ήταν για μένα μια έκπληξη αυτό το γκριζάιγ καθώς αγκαλιάζει το κέλυφος του κτιρίου σαν να το προστατεύει. Ασφαλώς λοιπόν και δεν πρόκειται για βανδαλισμό εφ' όσον υπάρχει πολλή γνώση και πολλή μαστοριά στην παρέμβαση. Ασφαλώς και πρόκειται για τέχνη έστω και αν μετράει τα όρια του μικροαστισμού μας. Για μια τοιχογραφία που αναπνέει σε συνθήκες που πια δεν υφίστανται (εννοώ την επική ζωγραφική των μεταβυζαντινών μοναστηριών ή της λαϊκής γραφής του Θεόφιλου που έχουν σήμερα εκλείψει).
Δημιουργείται βεβαίως ένα θέμα νομιμότητας. Μπορούμε να «γράφουμε» σε διατηρητέα μνημεία, σε ιστορικά κτήρια, στα ελάχιστα δείγματα του νεοκλασικισμού του 19^ου αιώνα; Αντέχει αυτή η πόλη περισσότερη αυθαιρεσία ή "ετσιθελισμό"; Η απάντηση μου είναι «όχι» αλλά υπό προϋποθέσεις. Στην συγκεκριμένη παρέμβαση οι ζωγράφοι σεβάστηκαν το μνημείο και το αντιμετώπισαν σαν αυτό που είναι, δηλαδή έναν ζωντανό οργανισμό. Είναι υποκρισία να μην θυμάται κανείς πως επρόκειτο για έναν βρώμικο τοίχο γεμάτο επιγραφές και σκισμένες αφίσες. Είμαι σίγουρος πως ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης, με την ομάδα του, είναι γνώστης της ιστορίας του Πολυτεχνείου το οποίο δεν είναι απλά ένα ιστορικό κτήριο, αλλά κάτι περισσότερο. Ένα σύμβολο ζωντανό που οι θεσμοί βολεύονται να το αντιμετωπίζουν μουμιοποιημένα, μουσειακά, και κάποιοι άλλοι ως ενεργή μνήμη και αφορμή έμπνευσης. 
Το συνειδητοποιείτε; Το Πολυτεχνείο ακόμα εμπνέει και μάλιστα εκτός του ετοιματζήδικου σεβασμού που ακολουθούν χρόνια τώρα οι κομματικές νομενκλατούρες. Το γεγονός αυτό δίνει στον ζωγράφο το δικαίωμα να ζωγραφίζει, και σε μένα το δικαίωμα να μιλάω. Έστω και σε αυτό το ιδιότυπο καθεστώς των ορίων ανάμεσα στο νόμο και την παραβίασή του ή τον θεσμό και την αμφισβήτησή του. Εξάλλου έτσι λειτουργούσαν ανέκαθεν τα γκράφιτι. Στο όριο. Στο όριο της ελευθερίας, της πρόκλησης, της αμφισβήτησης, της επιθετικότητας. Μια επιθετικότητα όμως που αρχίζει και τελειώνει στο χρώμα. Και που συνεχίζει την αναγέννηση των γκράφιτι και στην Αθήνα και σε άλλες ελληνικές πόλεις. Άποψη μου είναι πως πρέπει να γνωρίσουμε τα κτίσματα για να αγαπήσουμε τους ανθρώπους. Και να μην φοβόμαστε τις ζωγραφικές. Ας είναι αυτές η τελευταία βία που θα πλήξει αυτόν το τόπο, που θα απειλήσει το συλλογικό ήθος και τη δημόσια αισθητική. 
Φλώρινα 9/3/2015

Μάνος Στεφανίδης,
Πληροφορίες για τον Μάνο Στεφανίδη

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1954. Σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επί 25 χρόνια ήταν επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης. Είναι διδάκτορας του ΑΠΘ. Μετεκπαιδεύτηκε στο Kunstmuseum του Düsseldorf και στο Smithsonian Institution της Washington DC. Γράφει χρόνια κριτικές τέχνης και επιφυλλίδες στην Καθημερινή, το Έθνος, την Ελευθεροτυπία και το περιοδικό Αντί. Συνεργάζεται με τα λογοτεχνικά περιοδικά Το Δέντρο, η λέξη, Ρεύματα, Μανδραγόρας (δέ)κατά. Έχει παρουσιάσει πολλές τηλεοπτικές εκπομπές στη κρατική τηλεόραση, στον ΑΝΤ1 και το SevenX. Έχει παρουσιάσει ραδιοφωνικές εκπομπές στο Τρίτο Πρόγραμμα και στο Κόκκινο 105,5. Έχει διοργανώσει σεμινάρια τέχνης στην Αρχαιολογική Εταιρεία, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και στη Booze Cooperativa.

Τελευταία του βιβλία

Βλάσης Κανιάρης. Αναφορά - Επαναφορά, εκδ. Titanium, 1989 (εξαντλημένο).
Ελληνομουσείον. Έξι αιώνες ελληνικής ζωγραφικής, εκδ. Μίλητος, 2001.
Τα τεμένη της Θράκης. Εισαγωγή στην αισθητική του Ισλάμ, εκδ. Μίλητος, 2002 (ελληνικά, αγγλικά).
Εικονο-ΓΡΑΦΕΣ. Η ελληνική ομάδα Οπτικής Ποίησης, εκδ. Μίλητος, 2003.
Ελένη από χαρτί, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 2003.
Μια Ιστορία της Ζωγραφικής. Από το Βυζάντιο στην Αναγέννηση και από τους Ιμπρεσιονιστές στον Πικάσο, εκδ. Καστανιώτη, δ΄ εκδ. 2004.
Ο πολιτισμός στην εποχή της μελαγχολίας, εκδ. Πολύτυπο, 2004.
Μικρή Πινακοθήκη. Πρόσωπα, κρίσεις και αξίες της νεοελληνικής τέχνης, εκδ. Καστανιώτη, (Β´ έκδ, 2005).
Το Γυάλινο Μάτι, Εκδ. ΙΡΙΣ-Φιλιππότης, 2006.
Εισαγωγή στην Ελληνική Γλυπτική από την αρχαιότητα ως σήμερα, εκδ. Ίρις-Α. Φιλιππότης, Γ’ εκδ. 2007.
Ελληνομουσείον. Γ´ έκδοση συμπληρωμένη σε 10 τόμους, Εφημερίδα Ε.Τ., 2009.

Οι πιο σημαντικές εκθέσεις που οργάνωσε είναι:

Βλάσης Κανιάρης, Αναφορά – Επαναφορά 1958-1988, Γκαλερί Titanium, 1989-90.

Αναφορά στο Μπουζιάνη, Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών,1989.

Μεταίχμιον, Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, 1990-91.

Andy Warhol, Εθνική Πινακοθήκη, 1993.

Γιάννης Σπυρόπουλος, ένας κλασικός της Αφαίρεσης, Εθνική Πινακοθήκη, 1995.

Περί Πάτρης, Σπίτι της Κύπρου, 1996.

Γλωσσαλγία, Ελληνοαμερικάνικη Ένωση-Μουσείο Φρυσίρα, 2001.

Η Παρέλαση της Γκιλοτίνας –Ιάσων Μολφέσης, Ελληνοαμερικανική Ένωση, 2006.

Αφύπνιση, Τήνιοι καλλιτέχνες στη μετάβαση από το Λαϊκό στο Λόγιο, Ίδρυμα Τηνιακού Πολυτισμού, 2006.

Τα Ελάχιστα Πράγματα, Καθολικός ναός του Αγίου Ιωσήφ και Μονή Ιησουϊτών, Λουτρά Τήνου, 2007.

Γενέθλιον, Βλάσης Κανιάρης, Μουσείο Μπενάκη, 2008-9.

Το 1990 ήταν ο κομισάριος της Ελλάδας στη Biennale Βενετίας. Από το 1985 είναι μέλος της A.I.C.A.. Οργάνωσε και διηύθυνε το παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στη Κέρκυρα (1990-1995). Το 2004 εξελέγη λέκτορας του Πανεπιστήμιου Αθηνών Τμήμα Θεατρικών Σπουδών και το 2009 επίκουρος καθηγητής. Από το 2005 μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Το 2006 εξελέγη επίκουρος καθηγητής στο ΑΠΘ αλλά δεν απεδέχθη τη θέση.