Γεωστρατηγική αναβάθμιση για τη Δυτική Μακεδονία ο Αγωγός Φυσικού Αερίου - TAP

Γιώργος Δακής

Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας.

Εγκρίθηκε η μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου - TAP και οι Συνοδευτικές του Εγκαταστάσεις στη ΔυτικήΜακεδονία, από το Περιφερειακό Συμβούλιο με θετική εισήγηση του Περιφερειάρχη Γιώργου Δακή.

Εισήγηση του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας Γιώργου Δακή

Καλούμαστε να γνωμοδοτήσουμε σήμερα, σε επίπεδο Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας, επί της Μελέτης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που σχετίζονται και αφορούν στην κατασκευή του Διαδριατικού  Αγωγού Φυσικού Αερίου  (TAP), σημαντικό  τμήμα του οποίου  θα διέρχεται από τα γεωγραφικά και διοικητικά όρια της Περιφέρειάς μας.

Προηγήθηκαν ενημερωτικές συναντήσεις με στελέχη της κοινοπραξίας του TAP και δόθηκε η δυνατότητα τόσο στους θεσμικούς φορείς όσο και στους πολίτες, να καταθέσουν τις απόψεις και τις ενστάσεις τους, προκειμένου η σημερινή μας απόφαση να χαρακτηρίζεται από τη μέγιστη δυνατή κοινωνική αποδοχή.

H επιλογή του ΤΑP ως βασικού αγωγού του Νότιου Διαδρόμου που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Κασπίας στις αγορές της Ευρώπης, διατρέχοντας μάλιστα το σύνολο της Βόρειας Ελλάδας, αποτελεί αναμφίβολα μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη. Μια θετική εξέλιξη η οποία αποτυπώνεται με απτό και μετρήσιμο τρόπο τόσο σε εθνικό όσο και περιφερειακό επίπεδο.

Ο αγωγός TAP, πέρα από το γεγονός ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη άμεση ξένη επένδυση στην Ελλάδα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, εντάσσει τη χώρα μας στο διεθνή ενεργειακό χάρτη και αναβαθμίζει τον ρόλο της ως παράγοντα σταθερότητας. Αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης από την πλευρά των μεγαλύτερων ενεργειακών εταιρειών  και αποκλιμακώνει σημαντικά το λεγόμενο country risk, τον κίνδυνο δηλαδή που συνοδεύει και δρα αποτρεπτικά για τις σχεδιαζόμενες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα. Η κατασκευή του TAP επανατοποθετεί τη χώρα μας στο διεθνή

ενεργειακό χάρτη και  αποκαθιστά την αξιοπιστία της ως ανταγωνιστικό και ασφαλή επενδυτικό προορισμό.   

Μέσω του αγωγού TAP, η Ελλάδα θα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα η οποία θα παραλάβει αζέρικο αέριο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι προβλέπονται σημεία διασύνδεσης του αγωγού µε το ελληνικό σύστημα μεταφοράς, καθίσταται απόλυτα εφικτή  η διοχέτευση φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά. Με τον τρόπο αυτόν ενισχύεται η ασφάλεια του εθνικού ενεργειακού εφοδιασμού ενώ, αν λάβει κανείς υπόψη τα συνεργατικά έργα όπως οι συνδετήριοι αγωγοί με Τουρκία, Αλβανία και Βουλγαρία, τη δυνατότητα δημιουργίας πλωτών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Βόρεια Ελλάδα και τη μετατροπή του εξαντληθέντος κοιτάσματος στην περιοχή της Καβάλας σε μόνιμο αποθηκευτικό χώρο φυσικού αερίου, η διαπραγματευτική δύναμη της Ελλάδας απέναντι στους προμηθευτές ενισχύεται σημαντικά.

Σήμερα, το κόστος του φυσικού αερίου στη χώρα μας ανέρχεται σε 33,3 ευρώ ανά MWh, όταν στη Γερμανία είναι 24,5 στην Πορτογαλία 24,9 στη Γαλλία 28,9 και στη Μεγάλη Βρετανία 22,9.

Αυτό συμβαίνει ακριβώς λόγω της σημερινής υψηλής εξάρτησης από περιορισμένους προμηθευτές, με επιπτώσεις στη διαμόρφωση τιμών καταναλωτή σε οικιακό και βιομηχανικό επίπεδο, στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά και στη διαμόρφωση υψηλών τιμών ηλεκτρισμού δεδομένου ότι το 25% της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας παράγεται από φυσικό αέριο. Η κατασκευή του αγωγού TAP σε συνδυασμό με τις προαναφερόμενες παρεμβάσεις, αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά την αγορά φυσικού αερίου στη χώρα μας.

Όσον αφορά στα επιμέρους οικονομικά ζητήματα, σύμφωνα με την πρόσφατη  απόφαση κύρωσης της συμφωνίας από την Ελληνική Βουλή μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της διαχειρίστριας εταιρείας του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑP, με την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του αγωγού το 2019 προβλέπεται η εξαγορά του 5% των μετοχών του αγωγού από την Ελλάδα. Προβλέπεται επίσης η προμήθεια 1 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου για τη χώρα μας -μέσω ΔΕΣΦΑ- από τα 10 δισ. κυβικά μέτρα που θα είναι η συνολική δυναμικότητα του αγωγού για την πρώτη περίοδο λειτουργίας του.

Αναφορικά με το φορολογικό καθεστώς, η συμφωνία προβλέπει τρεις φορολογικούς περιόδους, καθεμία εκ των οποίων θα έχει δεκαετή διάρκεια, αρχής γενομένης από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του αγωγού το 2019. Σε κάθε δεκαετία θα εφαρμόζεται σταθερά ο εκάστοτε ισχύον φορολογικός συντελεστής, με τον περιορισμό ότι οι φόροι δεν μπορεί να υπερβαίνουν ή να υπολείπονται περισσότερο από 20% σε σχέση με αυτούς που προκύπτουν από την εφαρμογή του σημερινού φορολογικού καθεστώτος.

Επιπλέον, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου, τα έσοδα του Ελληνικού Δημοσίου από τη φορολογία εισοδήματος της Κοινοπραξίας του αγωγού TAP, εκτιμώνται κατά την πλήρη λειτουργία του Έργου (δηλαδή στο διάστημα 2019 - 2042), σε περίπου 15.600.000 ευρώ ετησίως.

Όσον αφορά τη Δυτική Μακεδονία, τα οφέλη προκύπτουν  τόσο κατά τη  φάση κατασκευής του αγωγού όσο και κατά την περίοδο λειτουργίας. Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Οικονομικών Μελετών (IOBE), η Δυτική Μακεδονία απορροφά το 12% του συνολικού θετικού αποτελέσματος για τη Βόρειο Ελλάδα σε όρους προστιθέμενης αξίας, περίπου δηλαδή 2,4 δις ευρώ για τη συνολική περίοδο κατασκευής και λειτουργίας. Το χαμηλό ποσοστό συγκριτικά με άλλες Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας, οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι δεν θα κατασκευασθεί σταθμός συμπίεσης στα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειάς μας. Επιπλέον, αν λάβουμε υπόψη ότι γύρω από τις περιοχές κατασκευής του αγωγού θα υπάρχουν περίπου 6000 εργαζόμενοι, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι αναδύονται προοπτικές ανάπτυξης και δραστηριοποίησης εταιρειών και επιχειρήσεων όχι μόνο στον αμιγώς τεχνικό τομέα, αλλά και στον τομέα παροχής υπηρεσιών υποστήριξης που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα  με την  υλοποίηση του έργου. Αφορά δηλαδή ένα ευρύ φάσμα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που πρέπει να αναπτυχθούν με σωστή προετοιμασία και τον δέοντα επαγγελματισμό.

Στην κατεύθυνση αυτή ξεκινήσαμε τις επαφές με την κοινοπραξία του αγωγού, προκειμένου να αποτυπωθεί με ξεκάθαρες, διαφανείς και αποτελεσματικές διαδικασίες το σύνολο των επιχειρήσεων της Δυτικής Μακεδονίας που μπορούν να εμπλακούν στις κατασκευαστικές εργασίες. Και όταν λέμε κατασκευαστικές εργασίες, δεν αναφερόμαστε  αποκλειστικά στις τεχνικές εταιρείες, αλλά στο σύνολο των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών όπως σίτιση, εστίαση, μεταφορές κάθε είδους, security, αναψυχή κλπ. Γίνεται από την πλευρά μας η προκαταρτική προεργασία και έχουν συμφωνηθεί συναντήσεις με τα στελέχη της κοινοπραξίας του TAP για την προώθηση των θεμάτων.

Με τη λειτουργία του αγωγού TAP, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αποκτά πλέον πρόσβαση και σε φυσικό αέριο, διευρύνοντας τους ενεργειακούς της πόρους σε όλο σχεδόν το φάσμα των διαθέσιμων πηγών ενέργειας. Η ασφάλεια τροφοδοσίας των εν ενεργεία συστημάτων τηλεθέρμανσης,  αλλά και η δυνατότητα  επέκτασή τους στο σύνολο των αστικών και ημιαστικών κέντρων της Περιφέρειας τίθενται πλέον σε καινούργια βάση. Το μείζον ζήτημα διαχείρισης και αντιμετώπισης της «ενεργειακής φτώχειας» σε μια Περιφέρεια με απαιτήσεις θέρμανσης που κατά τόπους ξεπερνούν τους οκτώ μήνες ετησίως, δρομολογείται σε μια νέα προοπτική, με ταυτόχρονη δυνατότητα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των τοπικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, οι τεχνικές δυνατότητες αναβάθμισης του ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού της περιοχής, αναδιαμορφώνει επί τα βελτίω το χρονοδιάγραμμα έλευσης της μεταλιγνιτικής εποχής και συμβάλει καθοριστικά στη διατήρηση του ενεργειακού χαρακτήρα της Δυτικής Μακεδονίας.  

Στην κατεύθυνση αυτή, δρομολογούμε την εκπόνηση μιας εξειδικευμένης μελέτης, με αντικείμενο την αποτύπωση των ευκαιριών που αναδύονται για την περιοχή μας από την έλευση του φυσικού αερίου, τόσο με ποιοτικό όσο και ποσοτικό τρόπο.

Ειδικότερα, η μελέτη θα αποσκοπεί:

Να αποτελέσει ένα βασικό υπόβαθρο τεχνικής υποστήριξης της Περιφέρειας στις διαπραγματεύσεις με την κοινοπραξία του αγωγού TAP,

Να διατυπώσει στόχους και κατευθύνσεις στο πλαίσιο ανάπτυξης της έξυπνης εξειδίκευσης (smart specialization) για την Περιφέρεια, στην προγραμματική περίοδο 2014 – 2020, καθώς και έργων που δύνανται να προταθούν για χρηματοδότηση στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της κοινοπραξίας του TAP.

Εκτιμούμε ως πολύ θετική εξέλιξη την έλευση του φυσικού αερίου στη ΔυτικήΜακεδονία. Στηρίζουμε την κατασκευή του αγωγού TAP. Εμπεδώνουμε ένα ειλικρινές πνεύμα συνεργασίας με τα στελέχη της κοινοπραξίας.  Δρομολογούμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να υπάρξει η μέγιστη δυνατή θετική επίπτωση για την περιοχή μας τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και κατά την μακρόχρονη περίοδο λειτουργίας του αγωγού.

Κατά συνέπεια, εισηγούμαστε τη θετική γνωμοδότηση αναφορικά με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου & Συνοδευτικές Εγκαταστάσεις. Όμως, θα ήθελα να διαβεβαιώσω τους συμπολίτες μας ότι δεν προτιθέμεθα να κάνουμε κανενός είδους εκπτώσεις στην τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων και περιορισμών που σχετίζονται με την κατασκευή και λειτουργία του αγωγού.