του Γιώργου Καραμπελιά
Στα
πρώτα χρόνια της σαρωτικής κρίσης, που άρχισε το 2009, με άδηλο τέλος – σήμερα,
αρχές του 2014–, μπροστά στην ανικανότητα και διαφθορά των οικονομικών και
πολιτικών ελίτ, ο ελληνικός λαός αναζήτησε, προς στιγμήν, τη σωτηρία και την
καθοδήγηση στη λεγόμενη «πνευματική ηγεσία». Βρέθηκε, όμως, μπροστά στην
«προδοσία των διανοουμένων» και την πλήρη εξάντληση των πνευματικών ρευμάτων
που σφράγισαν τη μεταπολιτευτική περίοδο.
Στη μεταπολίτευση, μετά από την έξαρση των είκοσι πρώτων χρόνων οι
διανοούμενοι που, στη μετεμφυλιακή περίοδο, μέχρι τη στρατιωτική δικτατορία,
ήταν κατά ένα μεγάλο ποσοστό υπό διωγμόν, μεταβλήθηκαν, στις νέες συνθήκες της
παγκοσμιοποίησης, από το 1990 και μετά, σε αναπόσπαστο τμήμα της άρχουσας ελίτ.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο παγκοσμίων διαστάσεων. Οι
διανοούμενοι, άλλοτε «συνείδηση» των λαών τους (Ζολά ή Ντοστογιέφσκι, Τόμας Μαν
ή Ζαν Πωλ Σαρτρ, Γκράμσι ή Καμύ), πρωτοπόροι στα νέα πολιτιστικά και πολιτικά
ρεύματα, αντίπαλοι ή τουλάχιστον επικριτικοί προς την εξουσία –αρχίζοντας από
την παράδοση του Βολταίρου και δημιουργώντας το πρότυπο του επαναστάτη
διανοούμενου με τον Ροβεσπιέρο ή τον Σαιν Ζυστ–, σήμερα έχουν σιγήσει και έχουν
αντικατασταθεί από θεράποντες της εξουσίας, αστέρες των τηλεοπτικών μέσων και σσ
φορείς της κυβερνητικής πολιτικής των χωρών τους, όπως ο Μπερνάρ Ανρί Λεβύ ή ο
Κον Μπεντίτ που χειροκροτούν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, τον βομβαρδισμό του
Ιράκ, ή ο Στέλιος Ράμφος που υμνεί το μνημόνιο στην Ελλάδα και ο Διονύσης
Σαββόπουλος που έφθασε να γράφει τραγούδι που να υμνεί τη… Γιάννα Αγγελοπούλου
στη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων
Εν τέλει ένα μεγάλο μέρος της
διανόησης αποτέλεσε τη σημαντικότερη κοινωνική βάση του ψευδεπίγραφου εκσυγχρονισμού,
που μας οδήγησε στον γκρεμό, καλλιεργώντας ένα μοντέλο παρασιτικό και
εισαγόμενο.
Γι’ αυτό και η πολιτική των κυρίαρχων μεγάλων δυνάμεων,
ιδιαίτερα των Αγγλοσαξόνων, και της Γερμανίας θα επικεντρωθεί προνομιακά στον
επηρεασμό και την ιδεολογική «καθοδήγηση» της διανόησης, για τον έλεγχο των
οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων της χώρας, όπως φάνηκε με το «πρόγραμμα
Βαλκανικής Ιστορίας», που οδήγησε στην κυρία Ρεπούση, με το Σχέδιο Ανάν, με την φιλομνημονιακή προπαγάνδα.
Η ιδεολογία, η πνευματική και πολιτισμική ηγεμονία, κατέστη αποφασιστικό όπλο
της κυριαρχίας. Τα αγγλοσαξονικά ιδρύματα και πανεπιστήμια, σε διασύνδεση με
τις εγχώριες αντένες των κολλεγίων και των ποικίλων ιδρυμάτων και αποστολών, θα
καταστούν οι σχεδόν αποκλειστικοί φορείς διαμόρφωσης των ηγετικών ομάδων της
πολιτικής και της διανόησης…
…Πριν το ’22, με κράτος ή χωρίς
αυτό, αυτόνομοι ή υποταγμένοι, οι Έλληνες συγκροτούσαμε την ταυτότητά μας με
επίκεντρο το Αιγαίο και δύο πτέρυγες, δυτικά την ελληνική χερσόνησο και
ανατολικά τη Μ. Ασία, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη. Έτσι συνέβαινε για 3.000
χρόνια τουλάχιστον, από τον… Τρωικό Πόλεμο έως το
1922, όταν ο ελληνισμός έχασε τον
ανατολικό πνεύμονά του και έμεινε κλεισμένος στην ελλαδική χερσόνησο και τα
νησιά μας, ενώ το Αιγαίο από επίκεντρο μεταβλήθηκε σε σύνορο. Το 1922 σημάδεψε
το τέλος του οικουμενικού ελληνισμού. Τα γεγονότα που ακολούθησαν, μετά το
1922, ήρθαν να επισφραγίσουν και να ολοκληρώσουν αυτή την απώλεια. Οι Έλληνες,
από τη Μ. Ασία, την Κωνσταντινούπολη, την Αίγυπτο, τον Πόντο, τη Β. Ήπειρο,
στριμώχτηκαν σταδιακά, με αλλεπάλληλα κύματα φυγής, στην αρχέγονη κοιτίδα μας,
την ελληνική χερσόνησο και τα νησιά μας. Έτσι σήμερα στον χώρο μας συναντιούνται
και συγκρούονται ο ανατολικός και ο δυτικός άνεμος, χωρίς εμείς να έχουμε τη
δυνατότητα του δημιουργικού μετασχηματισμού τους σε ένα νέο πρόταγμα –όπως
κάναμε στις ευτυχέστερες στιγμές της ιστορίας μας– κινδυνεύουμε
να μεταβληθούμε σε έναν απλό συνοριακό σταθμό μεταξύ δύο κόσμων και να
εξαφανιστούμε ως αυτόνομος πολιτισμός…
Για
πολλά χρόνια, η ιδιοπροσωπία μας –αντλώντας από την αρχαία παράδοση, τον
«ένδοξό μας βυζαντινισμό» και από τις πρόσφατες περιπέτειές μας– είχε τη
δυνατότητα να αναδεικνύει μεγάλους ποιητές, από τον Σολωμό, τον Κάλβο και τον
Καβάφη μέχρι τον Σεφέρη και τον Ελύτη, να παράγει διανοούμενους σαν τον Ίωνα
Δραγούμη, τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, τον Αδαμάντιο Κοραή, επαναστάτες
διανοουμένους, σαν τον Ρήγα Βελεστινλή και τον Δημήτρη Γληνό, ζωγράφους, όπως ο
Παρθένης, ο Κόντογλου, ο Τσαρούχης, ο Εγγονόπουλος. Πρόσφατα μπορούσαμε να
βγάζουμε μουσικούς όπως ο Χατζηδάκης., ο Θεοδωράκης, ο άλλοτε Σαββόπουλος.
Σήμερα θα μπορέσουμε άραγε να απαντήσουμε στη σαρωτική κρίση που βιώνουμε;
Το νέο ιστορικό διακύβευμα του ελληνισμού, καθίσταται είτε η ολοκλήρωσή του,
με μια στροφή προς την ιστορία του, ούτως ώστε να ενσωματώσει δημιουργικά μια
παράδοση χιλιετιών, είτε η εξαφάνισή του, ως ιδιαίτερου ιστορικού υποκειμένου.
Μέσα από μια τραγική ειρωνεία της ιστορίας, είμαστε υποχρεωμένοι είτε να
ολοκληρωθούμε, ξεπερνώντας επιτέλους τον «καημό της ρωμιοσύνης», είτε να
εξαφανιστούμε από το ιστορικό προσκήνιο. Η μοναδική μας διέξοδος θα ήταν η
«στροφή προς τα μέσα», ώστε να βρούμε τη δύναμη να ανασυγκροτήσουμε, από το
ιστορικό «DNA» μας, έναν νέο ατόφιο οργανισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου